Amnat

 

วิสัชนา ๒ ข้อด้วยอำนาจวัตถุปุเรชาตะว่า อกุศลเกิดขึ้นเพราะอิงอาศัย
อัพยากตธรรม อกุศลเกิดขึ้นเพราะอิงอาศัยอกุศลและอัพยากตะดังนี้ ต้อง
ลดไป. ส่วนในอรูปภพท่านกล่าววิสัชนาไว้ ๒ ข้อ ด้วยอำนาจอเหตุก-
โมหะและอเหตุกกิริยา. สองบทว่า นวิปฺปยุตฺเต เทฺว ในนวิปปยุตตปัจจัย
มี ๒ วาระ คือวิสัชนา ๒ ข้อ ด้วยอำนาจอาทิผิด อักขระอเหตุกอกุศลและอเหตุกกิริยา ใน
อรูปภพ. ใน โนนตฺถิ โนวิคเต คำว่า เอกํ=๑ พึงทราบว่าได้แก่อัพยากตะ
กับอัพยากตะ ด้วยอำนาจรูปทั้งหมด. ในปัจจัยที่มีมูล ๓ เป็นต้น แสดงไว้
หมดแล้ว. ส่วนใน นารัมมณทุมูลกนัย คำว่า นาธิปติยา ปญฺจ ใน
นอธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ คือวิสัชนาที่ได้ในนอารัมมณปัจจัยนั่นเอง. ใน
คำนี้ว่า นกมฺเม เอกํ ในนกัมมปัจจัย มี ๑ วาระ บัณฑิตไม่พึงถือเอา
จิตตชรูปและกัมมชรูป ถึงทราบเฉพาะอัพยากตะกับอัพยากตะ ด้วยอำนาจ
รูปที่เหลือ. ใน นาธิปติมูลกนัย คำว่า นปุเรชาเต สตฺต ในนปุเรชาต-
ปัจจัย มี ๗ วาระ คือวิสัชนาที่ได้ในนปุเรชาตปัจจัยเท่านั้น. คำว่า
นปจฺฉาชาเต สตฺตรส ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๑๗ วาระ ได้แก่วิสัชนา
๑๗ ข้อ ในนปัจฉาชาตปัจจัยเท่านั้น. วิสัชนาที่มี นอนันตรปัจจัย
นสมนันตรปัจจัย นอัญญมัญญปัจจัย นอุปนิสสยปัจจัย นสัมปยุตตปัจจัย
โนนัตถิปัจจัย โนวิคตปัจจัย เป็นมูล เหมือนกับปัจจัยที่มีีนอารัมมณปัจจัย
เป็นมูล. วิสัชนาที่ผ่านมาแล้วและยังไม่ถึง และวิสัชนาที่มีได้และมีไม่ได้
ในปัจจัยทั้งหมด พึงทราบโดยการแสดงเพียงนัยนี้เท่านั้น.
อรรถกถาปัจจัยปัจจนียนัย จบ

 

๘๕/๓๐๘/๓๒๗